Pasożyty zewnętrzne (egzopasożyty) - OWADY. Choroby pasożytnicze zwierząt domowych cz. 6.

Wszołowica wywoływana jest przez wszoła trichodectes canis (u psów) oraz felicola subrostara (koty).
Pasożyty te są jednymi z najpowszechniejszych u zwierząt mięsożernych. Charakteryzują się żółtą barwą, brzuszno-grzbietowym spłaszczeniem oraz gryzącym aparatem gębowym. Osiągają rozmiary od 1mm do 2mm.

W organizmie żywiciela umiejscawiają się najczęściej na głowie, szyi, brzuchu. W wypadku silniejszej inwazji wszoł można się spodziewać również na bokach zwierzęcia, a u szczeniąt najczęściej na grzbiecie.

            Wszoła składa jaja u podstawy włosa. Wylęgają się z nich larwy, które rosnąc przechodzą trzykrotną wylinkę i po trzech do pięciu tygodniach osiągają dojrzałość. Wszoły odżywiają się naskórkiem i włosami. Strupami, wynaczynioną krwią, a nawet wysiękiem zapalnym w uszkodzonych miejscach na skórze.

Larwa wszoły pozbawiona żywiciela może przeżyć do dwóch  tygodni.

Zarażenie następuje przy bezpośrednim kontakcie.

Zmiany wywołane przez chorobę wynikają głównie z drapania i ogryzania, przez zarażone zwierzę, podrażnionych miejsc. Czasami dochodzi również do zakażeń bakteryjnych.

Wszawica wywoływana jest przez wszy linognathus setosus. Posiadają one aparat gębowy kłująco-ssący oraz szeroki owalny odwłok pokryty niewielką ilością szczecinek. Wszy osiągają rozmiar 1,5mm (samiec) do 1,6mm (samica).

Bytują zazwyczaj na głowie żywiciela, jego przedniej części tułowia, szyi, klatce piersiowej i grzbiecie. Przy intensywnej inwazji może dojść do opanowania całej powierzchni ciała.

Ze złożonych we włosach jaj po 8-10 dniach wylęgają się larwy, które po trzykrotnym linieniu dochodzą do dojrzałości płciowej. U psa okres ten trwa około trzech tygodni. Temperatura pokojowa skraca ten czas o około 30% w stosunku do zwierząt przebywających na dworze.

Zarażenie następuje przez bezpośredni kontakt chorego i zdrowego zwierzęcia. Drugi sposób zarażenia to przeniesienie larw pomiędzy zwierzętami na grzebieniu, szczotce itp.

Przebieg choroby podobny do wszołowicy. Nie leczona wszawica prowadzi do wychudzenia,  anemii, cherłactwa.

Inwazja pcheł. Pchła występująca u psów to ctecocephalides canis. U kotów – ctecocephalides felis. Równie często można u tych zwierząt znaleźć pchłę ludzką pulex irritians.

Pchły to brązowe, pozbawione skrzydeł owady. Zaopatrzone są w trzy pary kończyn. Trzecia para rozwinięta jest szczególnie silnie. Samice są nieco większe i osiągają około 3mm. Samce dorastają do 2,5mm.

Głowa pchły psiej w kształcie zbliżona jest do kwadratu. Kocia jest wydłużona i przypomina prostokąt. Pchła ludzka w odróżnieniu od pchły kociej i psiej nie posiada szczecinek na pierwszym segmencie tułowia.

Samica składa jaja po nassaniu się krwi. Rozmiar jaj pchły to około 1mm. Są białe i okrągłe. Samica składa je na skórze żywiciela, skąd odpadając dostają się do legowiska, opadają na podłogę, do dywanów oraz w inne miejsca, w których przebywają zarażone zwierzęta.

Po 4 do 10 dniach wylęgają się larwy (kształtem przypominają gąsienice). Żywią się skrzepłą krwią, odchodami pcheł i organicznym detrytusem (drobne szczątki organiczne pochodzące z martwych organizmów, które uległy rozkładowi). Po kilku wylinkach przechodzą do stadium poczwarki, a po 4-14 dniach przekształcają się w dorosłe pchły.

Pchła żyje na żywicielu od trzech miesięcy do jednego roku. W sprzyjającym środowisku bez pożywienia mogą przetrwać do półtorej roku.

Szerzenie się inwazji pcheł jest możliwe głównie dzięki bezpańskim psom i kotom.

Ślina i wydaliny pcheł drażnią ich skórę. Powodują zaczerwienienia, strupy i wypryski. Zarażone zwierzęta są niespokojne. Nieustannie drapią się i  iskają.