Pasożyty wewnętrzne (endopasożyty) - PŁAZIŃCE. Choroby pasożytnicze zwierząt domowych cz. 2.

PŁAZIŃCE, robaki płaskie – typ drapieżnych zwierząt o prymitywnej budowie.

Ciało możemy podzielić na przód, tył, stronę brzuszną i grzbietową. Pokryte jest ono jednowarstwowym nabłonkiem (pochodzenia entodermalnego) u pasożytów komórki nie są orzęsione i zlewają się w jedną warstwę zwaną syncytium. Pasożyty posiadają dodatkowo pokryty nabłonek oskórkiem, który chroni przed strawieniem. Pod nabłonkiem znajdują się mięśnie gładkie, u pasożytów mają postać pojedynczych włókienek. Nabłonek oraz mięśnie tworzą wór powłokowo-mięśniowy nadający kształt.

Budowa wewnętrzna:

Układ pokarmowy - Rozpoczyna się otworem gębowym, dalej przechodzącym w gardziel (może być wynicowana na zewnątrz), za nią znajduje się jelito. Otwór odbytowy tylko u niektórych wirków i przywr, u większości nie występuje.Tasiemce nie posiadają układu pokarmowego.

Układ oddechowy - Nie występuje, wymiana gazowa następuje przez całą powierzchnię ciała. Występuje oddychanie beztlenowe.

Układ krążenia - Podobnie jak układ oddechowy nie istnieje, a substancje odżywcze rozprowadzane są przez płyn znajdujący się w parenchymie.

Układ nerwowy - Układ charakteryzujący się prostą budową zbudowany z dwóch zwojów nerwowych oraz z odchodzących pni nerwowych połączonych poprzecznymi spoidłami.

Układ wydalniczy - Składający się z kanalików znajdujących się w parenchymie zakończonych protonefrydiami, do których uchodzą komórkami płomykowymi. Taki układ nosi nazwę układu protonefrydialnego.

Rozmnażanie - Charakteryzuje je hermafrodytyzm. Najczęściej występuje zapłodnienie krzyżowe. Zróżnicowany jest również rozwój osobnika. Wirki charakteryzują się rozwojem prostym, zaś pasożyty rozwojem złożonym.

Najczęstszymi przedstawicielami płazińców – pasożytów są tasiemce.

Difilobotrioza to choroba wywołana przez tasiemca diphyllobothrium latum. Występuje u ludzi i zwierząt w rejonach podmokłych, w dorzeczach jezior i rzek.

Diphyllobothrium latum to tasiemiec nieuzbrojony osiągający do 15m długości. Szerokość tego tasiemca może dochodzić do 20mm. Jaja d. latum uwalniane są bezpośrednio do jelita żywiciela i stamtąd do środowiska zewnętrznego.

Rozwój tasiemca następuje z udziałem dwóch żywicieli pośrednich. Pierwszym z nich jest oczlik, drugim planktonożerne ryby (np. karpie). Trzecim z kolei żywicielem pośrednim może być ryba drapieżna. Zarażenie psów, kotów i ludzi następuje po zjedzeniu ryby.

D. latum przyczepiając się do ściany jelita powoduje jej podrażnienie, a jeśli występuje w większej ilości może również doprowadzić do zatkania światła jelita. Tasiemiec ten może doprowadzić do objawów:

anemia

zwiększenie ilości białych krwinek

obniżenie ilości czerwonych płytek oraz hemoglobiny

zwiększenie zawartości białka w moczu

zaburzenia układu pokarmowego (rzadki, wodnisty kał)

słaby apetyt lub jego brak

widoczne błony śluzowe są blade

wymioty z członami tasiemca

Dipylidioza wywoływana jest przez tasiemca dipylidium caninum. Jest on tasiemcem uzbrojonym i umiejscawia się w jelicie cienkim. Jego człony są w kształcie ogórka i zawierają liczne torebki z jajami. Po osiągnięciu dojrzałości płciowej człony są wydalane z kałem poza organizm żywiciela. Człony są koloru różowego i posiadają zdolność ruchu.

Tasiemiec ten występuje u psów, kotów, ludzi, mięsożernych dzikich zwierząt. Żywicielami pośrednimi są larwy pcheł, pchły, larwy i dorosłe wszoły.

Przy zarażeniu większą ilością takich tasiemców możemy obserwować objawy:

zmienny apetyt

osłabienie

osowiałość

wychudzenie

wymioty

saneczkowanie

zaburzenia układu nerwowego

zmiany skórne

Teniozy to inwazje tasiemców tasiemców rodzaju teania.

Są to tasiemce uzbrojone.

W warunkach polskich najczęściej występującymi odmianami są:

Taenia pisiformis.

Osiąga długość do 2m. Dojrzałe człony osiągają szerokość większą niż długość. Najczęściej spotykany u psów. Jego żywiciele pośredni to zające, króliki, drobne gryzonie.

Taenia hydatigena.

Osiąga długość do 5m. Spośród zwierząt domowych najczęściej występuje u psa, ale może zdarzyć się również u kota i innych mięsożerców. Żywiciele pośredni tego tasiemca to przeżuwacze, świnie a także drobne gryzonie.

Hydatigera taeniaformis.

Rośnie do 60cm. Spotykany jest najczęściej u kotów. Jego żywicielem pośrednim są przede wszystkim myszy.

Wymienione tasiemce dostają się do żywicieli pośrednich wprost ze skażonej gleby i wody. Psy i koty zarażają się poprzez zjedzenie larw, które dostały się do karmy od żywicieli pośrednich. Połknięte larwy rozwijają się i jako kolejne postaci tasiemca przedostają się, wraz z krwią, do wątroby, płuc czy też do innych narządów. Osiedlają się tam i przechodzą kolejne przemiany prowadzące do pełnej dojrzałości. Proces ten trwa 2 do 3 miesięcy.

Po osiągnięciu dojrzałości płciowej tasiemce te żyją w jelicie cienkim. Jelito jest przez nie podrażniane, a wydalane produkty przemiany materii prowadzą do zatruwania organizmu żywiciela. Skrajne przypadki, to zamknięcie światła jelita przez nagromadzone tam tasiemce. Objawy zaatakowania przez taenie to:

wymioty

rzadki kał (często ze śluzem i członami tasiemca)

przechodzenie biegunek w zaparcia

objawy zatrucia układu  nerwowego takie jak chwiejny chód czy napady padaczkowe (u szczeniąt)